Dlaczego uczniowie lubią czytać, ale nie w języku, którego się uczą?
Trzy powody już znasz: To nie tekst. To nie ten temat. To nie to medium. Z tego wpisu dowiesz się, jak oswoić za długi i za trudny tekst.
Powód #3 Tekst jest za dłuuuugi
Większość artykułów wykorzystywanych na zajęciach jest zdecydowanie za długa. Dotyczy to tekstów z podręczników, jak i tego (w tym materiałów autentycznych), co nauczyciele sami wybierają dla swoich studentów. Serwowanie tasiemców na lekcji języka nie ma sensu, ponieważ:
- mija się z rzeczywistością współczesnego czytelnika;
- jest czasochłonne.
Co najczęściej czytamy? Głównie krótkie teksty, które składają się z tytułu i treści, która wprowadza mało nowych informacji, a raczej kilkakrotnie powtarza to samo. Czytanie kilku stron wymaga intelektualnej gimnastyki, koncentracji i czasu. Szczególnie jeśli czytamy w języku obcym. Na zajęciach nie mamy zazwyczaj ani warunków ani czasu, żeby każdy mógł się skupić i czytać w swoim tempie.
Co zrobić?
Rozwiązanie 1: Mini-tekst, bo czyta się nie tylko artykuły lub książki. Rozszerz swoją definicję tekstu tak jak proponowałam w poprzednim wpisie. Opinie, komentarze i posty czyta się szybko, a językowo są przecież także wartościowe. Zaproponuj zatem ćwiczenia w oparciu o takie mini-teksty. Możesz ćwiczyć: rozumienie wyrażeń w kontekście, rozumienie ogólnego znaczenia, szczegółów itd. Warto spróbować i przekonać się, że to działa.
Rozwiązanie 2: Minimal Input. Tak nazywam podejście, w którym na zajęciach nie zajmujemy się samym tekstem, ale wszystkim dookoła niego. Możesz wykorzystać:
- temat
- tytuł
- podtytuł / lead do artykułu
- kluczowe słownictwo, wyrażenia
- cytaty
- opinie i komentarze
- zdjęcia
- podpisy pod zdjęciami
Wykorzystując powyższe elementy możesz przygotować ćwiczenia i pytania. Postaraj się, żeby wzbudziły ciekawość i w ten sposób zmotywowały do przeczytania tekstu w domu / po zajęciach.
Rozwiązanie 3: Czytanie Plus czyli połącz czytanie z ćwiczeniem innych sprawności. To rozwiązanie sprawdzi się także ze studentami, którzy konsekwentnie odmawiają robienia czegokolwiek poza zajęciami.
W ruch idą nożyczki i tnę tekst na akapity. Każdy student dostaje jeden akapit (fragment). I tu mam kilka scenariuszy. Przykładowe zadanie wygląda tak:
- studenci czytają swoje fragmenty
- studenci pracują w parach i opowiadają treść swojego akapitu, a potem słuchają, o czym jest fragment przeczytany przez kolegę/koleżankę. Mogą robić notatki.
- zmieniają pary aż wysłuchają wszystkich fragmentów
- następnie każdy układa fragmenty w kolejności np. Kasia, Marcin, ja, Basia, Karol.
- porównują między sobą i/lub sprawdzają z oryginałem.
Możesz modyfikować ten scenariusz w zależności od tego np. ile masz czasu. Może studenci nie muszą wysłuchać wszystkich fragmentów? Niech opowiedzą sobie nawzajem, czego się dowiedzieli i wspólnie odpowiedzą na pytania do tekstu.
Lubię to ćwiczenie, bo łączy pracę nad kilkoma sprawnościami i dzięki information gap stwarza naturalną potrzebę komunikacji.
Powód #4 Tekst jest za trudny
Często wybieramy tekst, który tematycznie odpowiada studentom, ale jest dla nich zbyt trudny. To jest właściwie regułą, jeśli pozwoli się studentom wybrać “jakiś” tekst. Odpowiednio dobrany poziom trudności jest tak samo ważny jak to, o czym jest tekst. Zbyt trudne teksty skutecznie zniechęcają studentów do czytania w języku, którego się uczą.
Co zrobić?
Rozwiązanie 1: Wybierz temat znany studentom. Zrozumienie polskiego tekstu dotyczącego zupełnie nieznanych zagadnień jest wyzwaniem, więc jeśli to zadania trzeba wykonać w języku obcych to stopień trudności wzrasta. Wybierz zatem znany temat, ale przedstawiony w niecodzienny, zaskakujący sposób. Albo po prostu interesujący. Gdy studenci będą mogli skorzystać z wiedzy pozajęzykowej, którą posiadają, łatwiej będzie im poradzić sobie z trudnościami językowymi.
Rozwiązanie 2: Tak jak w podejściu minimal input zajmijcie się wszystkim wokół tekstu. Pytania wprowadzające, analiza zdjęć, tytułu, śródtytułów, wyrażenia kluczowe przygotują studentów do czytania. Zarówno językowo, jak i poznawczo. Łatwiej przecież zrozumieć tekst dotyczący tematu, który się choć trochę zna.
Rozwiązanie 3: Pokaż jak sobie radzić. Nie zawsze możesz pomóc w tłumaczeniu, więc dobrze, że studenci nauczyli się, jak radzić sobie z nieznanym słownictwem. I że są inne sposoby niż Google Translate. Można sięgnąć do tzw. strategii znanych z egzaminów, pokazać słowniki online albo aplikację lingro.com, która pozwala na sprawdzanie słówek w trakcie czytania.
Zachęcam do wypróbowania powyższych sposobów i rozwiązań oraz podzielenia się doświadczeniami w komentarzach.